Od połowy listopada 2023 roku, każda osoba posiadająca numer PESEL może skorzystać z oferowanej przez administrację opcji jego zastrzeżenia. Od 1 czerwca 2024 roku mechanizm ten dodatkowo zyskał na znaczeniu jako narzędzie wspierające bezpieczeństwo finansowe. Od tego dnia bowiem instytucje finansowe (np. banki) muszą sprawdzać czy numer PESEL ich klientów nie jest zastrzeżony, a jeżeli jest, nie mogą one świadczyć tym klientom określonych usług finansowych, np. udzielić kredytu. Zastrzeżenie numeru PESEL jest jedną z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych środków ochrony przed kradzieżą tożsamości i powiązanymi z nią oszustwami finansowymi. W przypadku większości masowych wycieków danych, administratorzy w pierwszej kolejności zalecają osobom, których dane dotyczą, skorzystanie właśnie z tej możliwości.
Każda pełnoletnia osoba posiadająca numer PESEL może w dowolnym momencie zastrzec swój numer PESEL albo cofnąć jego zastrzeżenie. Zarówno zastrzeżenie, jak i wycofanie zastrzeżenia numeru PESEL jest całkowicie darmowe i nie wymaga jakiegokolwiek uzasadnienia ze strony obywatela. Nie ma ograniczeń co do liczby takich operacji (jedynym ograniczeniem jest brak możliwości ponownego zastrzeżenia numeru PESEL przez pół godziny od momentu ostatniego cofnięcia zastrzeżenia).
Dlaczego warto zastrzec numer PESEL?
Gdy numer PESEL jest zastrzeżony, zmniejszone są możliwości jego wykorzystania (np. przez osoby trzecie) w celu dokonania określonych operacji finansowych. Z drugiej strony trzeba pamiętać, że ograniczenie to dotyczy również osoby, której przypisany jest dany numer PESEL. Co do zasady, instytucja finansowa nie może w takim przypadku m.in.:
- otworzyć nowego rachunku bankowego;
- wypłacić na raz sumy wyższej, niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia;
- udzielić pożyczki lub kredytu.
Zastrzeżenie numeru PESEL jest więc skutecznym środkiem zabezpieczenia się m.in. przed oszustami, ale trzeba pamiętać, że jeżeli będziemy chcieli np. zaciągnąć kredyt, będziemy musieli uprzednio wycofać zastrzeżenie naszego numeru PESEL. Po dopełnieniu niezbędnych formalności, numer PESEL może zostać przez nas z powrotem zastrzeżony.
Jak zastrzec numer PESEL?
Numer PESEL można zastrzec, składając osobiście wniosek w Urzędzie gminy lub korzystając z Internetu (wykorzystując stronę internetową bądź aplikację mObywatel). Poniżej prezentujemy proste instrukcje, w jaki sposób można to zrobić.
Jak zastrzec numer PESEL (albo cofnąć zastrzeżenie), w urzędzie gminy?
- Wejdź na stronę: https://www.gov.pl/web/gov/zastrzez-swoj-numer-pesel-lub-cofnij-zastrzezenie i pobierz wzór wniosku o zastrzeżenie numeru PESEL.
2. Wypełnij wniosek o zastrzeżenie albo cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL. Możesz również poprosić urzędnika o wydrukowanie z systemu już wypełnionego wniosku – w takim przypadku sprawdź poprawność wprowadzonych danych!
3. Podpisz wniosek oraz złóż go w dowolnym urzędzie gminy. Pamiętaj, żeby mieć przygotowany dokument potwierdzający tożsamość, np. dowód osobisty lub paszport.
Jak zastrzec numer PESEL (albo cofnąć zastrzeżenie), korzystając ze strony internetowej?
- Zaloguj się w serwisie internetowym – mObywatel.gov.pl. Możesz zalogować się przy wykorzystaniu wybranej metody np. profilu zaufanego, bankowości elektronicznej czy też aplikacji mobilnej mObywatel.
- Wybierz zakładkę „Twoje dane”, a następnie przejdź do sekcji „Rejestr zastrzeżeń PESEL”.
3. Kliknij w przycisk „Zastrzeż PESEL” (albo „cofnij zastrzeżenie), a następnie wyloguj się z systemu.
Jak zastrzec numer PESEL (albo cofnąć zastrzeżenie), korzystając z aplikacji mObywatel?
- Zaloguj się w aplikacji mobilnej mObywatel na swoim urządzeniu mobilnym.
2. Przejdź do zakładki „Usługi”, po czym wybierz usługę „Zastrzeż PESEL”.
3. Wybierz opcję „Zastrzeż PESEL” (albo „Cofnij zastrzeżenie”), a następnie wyloguj się z aplikacji mobilnej mObywatel.
Autor: Szymon Dawidczyk Omni Modo Sp. z o.o. GDPR.pl - wszystko o RODO, IOD, ochronie danych osobowych.