CSIRT NASK opublikował zaktualizowaną wersję poradnika prezentującego porady na temat bezpieczeństwa podczas korzystania z aplikacji randkowych. Poradnik jest zauważalnie krótszy niż jego zeszłoroczna wersja i skupia się na zagadnieniach bardziej ogólnych i uniwersalnych, np. na tym w jaki sposób weryfikować prawdziwość profili.
Miłość w Internecie
Nie ulega wątpliwości, że z roku na rok kolejne dziedziny naszego życia przenoszą się do sfery cyfrowej. Trend ten nie omija również problemu poszukiwania partnera bądź partnerki życiowej – istnieje szereg aplikacji poświęconych nawiązywaniu relacji matrymonialnych. Statystyki wskazują, że co drugi Amerykanin poznał swoją drugą połówkę w sieci. W 2025 ilość użytkowników samej tylko aplikacji Tinder przekroczyła 75 milionów osób (dla porównania: w 2019 były to „zaledwie” 4 miliony). Niewątpliwie przeniesienie aktywności matrymonialnej do Internetu może znacznie uprościć zaloty, niemniej może również stać się źródłem licznych zagrożeń, na co zwraca uwagę NASK.
Oszuści matrymonialni
Zjawisko oszustw matrymonialnych istnieje od najdawniejszych czasów, kiedy miały one postać np. łowców posagów. Dziś tego typu przestępcza aktywność w dużej mierze przeniosła się do Internetu, który pozwala oszustom działać o wiele szybciej i łatwiej. Mimo że, zmieniła się forma, nie zmieniło się główne źródło skuteczności tego typu działań. Efektywny tzw. romance scam bazuje na wykorzystaniu potrzeb emocjonalnych ofiary i manipulację nimi. Oszuści identyfikują osoby podatne na tego typu oszustwa, po czym umiejętnie wykorzystują dostrzeżone słabości, żeby zdobyć kontrolę emocjonalną nad swoją ofiarą. Uzyskana władza następnie jest wykorzystana w cyniczny sposób, np. do próśb o przekazanie pieniędzy.
Fałszywe profile
NASK wskazuje w poradniku, że głównym środkiem za pośrednictwem którego działają oszuści są fałszywe konta, których tworzenie – dzięki rozwojowi technologii – jest obecnie bardzo łatwe. Sztuczna inteligencja może nie tylko wygenerować autentycznie wyglądające zdjęcia, ale też pomóc w wyborze ofiary, prowadzeniu konwersacji czy opracowaniu wiarygodnej historii dla fałszywego zalotnika. NASK w poradniku wskazuje przydatne wskazówki, w jaki sposób można próbować zweryfikować wiarygodność takiego profilu:
-
sprawdź kiedy założono profil – do nowych profili należy podchodzić z ostrożnością;
-
sprawdź czy osoba nie ma innych mediów społecznościowych – konta np. na Facebooku, Linkedinie czy Instagramie mogą uwiarygodnić autentyczność profilu;
-
sprawdź czy nie wykorzystano zdjęć z Internetu – możesz wykorzystać tu oferowaną np. przez Google opcję wyszukiwania obrazem;
-
sprawdź czy zdjęć nie wygenerowała sztuczna inteligencja – istnieją narzędzia dedykowane do tego celu.
Z pewnością warto zwracać uwagę na wszystkie podejrzane zjawiska mające miejsce na profilu, np. obecnoś
informacji zapisanych cyrylicą w profilu osoby rzekomo pochodzącej z np. z USA.
Na co zwracać uwagę w konwersacji?
Niestety, nie zawsze da się zidentyfikować oszusta tylko po jego profilu w aplikacji. NASK zwraca uwagę, że istnieje szereg typowych metod manipulacji psychologicznej wykorzystywanych przez przestępców, które mogą wskazywać na próbę oszustwa. Taka osoba prawdopodobnie będzie za wszelką cenę unikała spotkania na żywo, stosując najróżniejsze wymówki, jednocześnie usiłując przekonać potencjalną ofiarę o ważności i wyjątkowości kiełkującej relacji. Oto najbardziej popularne zagrywki, jakie stosują oszuści:
-
wymówki – oszust nie chce się spotkać w tzw. realu (gdyż to niemal pewne ujawnienie oszustwa), więc będzie miał zawsze szereg wymówek by przekonać, że spotkanie jest niemożliwe;
-
nadzwyczaj atrakcyjny profil – dla zapewnienia wysokiej skuteczności, fałszywe profile przedstawiają zwykle osoby bardzo atrakcyjne pod względem wyglądu, ale też np. statusu społecznego, materialnego i dokonań życiowych;
-
prośba o dyskrecję – oszust często poprosi o utrzymanie relacji w tajemnicy, przedstawiając jakieś – nieraz niedorzeczne – uzasadnienie. Robi to po to, aby ograniczyć ryzyko, że ktoś uświadomi ofiarę o niebezpieczeństwie, w którym się znajduje.
-
propozycja przejścia na inne kanały rozmowy – tym sposobem oszuści mogą obejść zabezpieczenia portali randkowych oraz pozyskać informacje o ofierze z innych źródeł, np. jej social mediów;
-
wyznania wielkich uczuć – oszuści nieraz szybko deklarują miłość, żeby skuteczniej uśpić czujność ofiary;
-
prośby o pieniądze – często jest to punkt kulminacyjny oszustwa, służącego wyłudzeniu od ofiary pieniędzy.
Jakie są główne rodzaje tzw. romance scamów?
NASK zwrócił uwagę w swoim poradniku na najczęściej pojawiające się rodzaje romance scamów. Na liście tej znalazły się:
-
na amerykańskiego żołnierza – oszust podaje się za osobę wyjątkową (tytułowego żołnierza, dysydenta politycznego), która w skutek nieszczęśliwego zbiegu okoliczności życiowych potrzebuje wsparcia finansowego. Często pieniądze te mają zostać wykorzystane na przyjazd do Polski i spotkanie z ofiarą;
-
oszustwa inwestycyjne – oszust proponuje ofierze udział w zyskownych i bezpiecznych inwestycjach. Dla uwiarygodnienia inwestycji może – w początkowej fazie – wypłacić ofierze niedużą sumę jako zysk;
-
sextortion – oszust zmierza do uzyskania intymnych materiałów, często wysyłając najpierw ,,własne” pochodzące z Internetu lub AI. Pozyskane materiały zostaną następnie użyte do szantażu;
-
podszycie się pod portal randkowy – oszust podszywa się nie pod inną osobę, a pod sam portal w celu wyłudzenia danych.
Romance scam to poważne zagrożenie
Romance scamy mogą skutkować nie tylko stratami finansowymi, ale też poważnymi szkodami emocjonalnymi i psychicznymi. Z pewnością, korzystając z portali randkowych, należy zachować daleko posuniętą czujność. Zachęcamy do zapoznania się z poradnikiem NASK:
Autor: Szymon Dawidczyk Omni Modo Sp. z o.o. GDPR.pl - wszystko o RODO, IOD, ochronie danych osobowych.
